کد مطلب:34674 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اعتقادات

ديدگاه قرآن دربارة عقيدة تناسخ چيست؟

در قرآن مجيد كه منبع اصلي معارف و فرهنگ اسلام است، آيات متعدّدي وجود دارد كه عقيدة تناسخ را مردود مي​شمارد؛ مانند آيات زير

1 ـ «حَتّي اِذا جآءَ اَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ رَبِّ ارْجِعُونِ لَعَلّي اَعْمَلُ صالِحاً فيما تَرَكْتُ كَلّا اِنَّها كَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها»؛ مؤمنون/99 و 100 [(آنها همچنان به راه غلط خود ادامه مي​دهند) تا زماني كه مرگ يكي از آنان فرا رسد، مي​گويد پروردگارا! مرا بازگردانيد؛ شايد در آنچه ترك كردم (و كوتاهي نمودم) عمل صالحي انجام دهم، (ولي به او مي​گويند) چنين نيست! اين سخني است كه او به زبان مي​گويد (و اگر باز گردد، كارش همچون گذشته است).]

اين آيه صريحاً بازگشت به اين زندگي را براي جبران گذشته، نفي مي​نمايد.

2 ـ «كَيْفَ تَكْفُرونَ بِاللهِ وَ كُنْتُمْ اَمْواتاً فَأَحْياكُمْ ثُمَّ يُميتُكُمْ، ثُمَّ يُحْييكُم ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ»؛ بقره/28 [چگونه به خدا ايمان نمي​آوريد با اين كه شما (قبل از آفرينش، آن​گاه كه خاك بوديد) مرده و بي​جان بوديد و خداوند شما را زنده كرد؛ سپس شما را مي​ميراند و بعد زنده مي​كند، و سپس به سوي او باز مي​گرديد!]

اين آيه صريحاً مي​گويد پس از مرگ يك بار بيشتر زنده نخواهيد شد و آن زنده شدن در رستاخيز و بازگشت به سوي خدا و پيوستن به ابديّت و زندگي جاويدان آن سرا است.

بديهي است كسي كه معتقد به بازگشت روح به بدن ديگر و زندگي جديد در اين جهان است، مرگ و حيات ديگري هم ـ علاوه بر آنچه گفته شد ـ بايد قائل باشد و اين مخالف آية فوق است.

3 ـ «اَللهُ الَّذي خَلَقَكُمْ ثُمَّ رَزَقَكُمْ ثُمَّ يُميتُكُمْ ثُمَّ يُحْييكُمْ» روم/40 [خداوند همان كسي است كه (نخست) شما را آفريد، سپس روزي داد؛ بعد مي​ميراند، سپس زنده مي​كند.[

در اين آيه نيز تنها يك مرتبه مرگ و حيات، پس از آفرينش نخستين انسان، ذكر شده، كه مرگ اين جهان و حيات باز پسين باشد.

4 ـ «وَ هُوَ الَّذي اَحْياكُمْ ثُمَّ يُميتُكُمْ ثُمَّ يُحْييكُمْ اِنَّ الْإنْسانَ لَكَفُورٌ» حج/66 [و او كسي است كه شما را زنده كرد (و آفريد) سپس مي​ميراند و باز هم (روز رستاخيز) زنده مي​كند. ولي اين انسان بسيار ناسپاس است.

در اين آيه نيز زندگي پس از مرگ، منحصر به يكي شمرده شده است و آن زنده شدن در رستاخيز است.

5 ـ «قالُوا رَبَّنا امَتَّنا اثْنَتَيْنِ وَ اَحْيَيْتَنا اثْنَتَيْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَل اِلي خُرُوجٍ مِنْ سَبيلٍ» غافر/11 [(كافران در آن جهان) مي​گويند پروردگارا! ما را دوبار ميراندي و دوبار زنده كردي؛ اكنون به گناهان خود معترفيم؛ آيا راهي براي خارج شدن (از دوزخ) وجود دارد؟]

ممكن است بعضي جملة «ما را دوبار ميراندي» را دستاويز قرار دهند و بخواهند چنين استدلال كنند «دوبار ميراندن» دليل بر اين است كه انسان يك بار ديگر به زندگي اين جهان باز مي​گردد و سپس مي​ميرد و در صورتي كه باز نگردد، يك بار ميراندن بيشتر نيست.

امّا با توجّه به آيات گذشته، كاملاً روشن است كه منظور از «مرگ اوّل» همان حالت قبل از زندگي اين جهان است كه انسان به صورت موجودي بي​جان (خاك) بوده و سپس لباس زندگي به اندامش پوشانيده شده، و اگر تعبير به «ميراندن» شده، به اصطلاح علمي از باب «تغليب» است.

---

ارتباط با ارواح

حضرت آيت الله مكارم شيرازي